اگر کودکانی دبستانی بدرفتاری یا شیطنتی از خود نشان دهند،در اغلب موارد امری طبیعی محسوب میشود و برای کودکان در این سن شیطنت و شلوغ کردن امری عادی و گاهی هم لازمه این سن و سال است.طبق بررسی های مشاورین دبستان طاها ،وقتی ما به این گونه رفتار ها اختلال میگوییم که از حد خود خارج شود و به حالت آزاردهنده ای تبدیل شود.ما در این مقاله سعی میکنیم مهم ترین اختلالاتی که کودکان دبستانی ممکن است با آن در درگیر شوند را بررسی میکنیم و تا جای ممکن علت ها و راه کارهای درمان آنها را برای شما مطرح میکنیم.
نشانه های اختلال بودن یک رفتار در کودکان دبستانی
هر نوع اختلالی در کودکان دبستانی دارای علائم و نشانه های مخصوص به خودش است که نیاز به توجه و دقت والدین و مربیان و آموزگاران دارد.اما علائمی که تقریبا در بین تمامی اختلالات شایع است و علائم عمومی به حساب میایند،میتواند موارد زیر باشد:
- بی توجهی بیش از حد
- حواس پرتی
- عدم توانایی در تمرکز بر یک موضوع مثل خواندن و مطالعه کردن
- فراموش کردن تقربیا همه چیز
- مضطرب و بی قرار بودن
- قانون شکنی و فرار از مدرسه
- پرخواشگری و قلدری در بین همسالان
- تخریب اموال و خسارت زدن
- دروغ و فریبکاری
این موارد اگر به طور مداوم و همه روزه دیده شود میتواند نشان دهنده اختلالات رفتاری باشد که برای درمان ممکن است نیاز به روانشناس و یا روانپزشک کودکان باشد.
شایع ترین اختلالات رفتاری در کودکان
از لحاظ علمی برای انواع و اقسام اختلالات رفتاری نام و مشخصات خاصی ذکر کرده اند که مهم ترین و شایع ترین آنها میتواند این موارد باشد:
- اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD)
- ختلال نافرمانی مقابله جویانه (ODD)
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
- اختلال اضطراب
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات یادگیری
- اختلالات رفتاری
نکته قابل توجه در این نوع اختلالات این است که تشخیص این موارد نیاز به دقت و بررسی فراوان دارد و با دیدن یکی یا دو نشانه نمیتوان این اختلالات را به کودک چشباند.طبق نظر محققین حداقل باید 6 ماه از مستمر بودن یک رفتار در کودک بگذرد تا بتوان آن را اختلال گذاشت.
لجبازی در کودکان دبستانی
کودکان در سن پیش دبستان و اوایل دبستان میل دارند که خودشان تصمیم گیرنده اصلی باشند و خودشان کارها را انجام بدهند پس تا حدی لجبازی میتواند در این سن عادی باشد ولی طبق نظر متخصصان زمانی میتوان کودک را لجباز نامید که از بیش از نصف دستورات والدین سرپیچی کند.متاسفانه بی صبری والدین باعث میشود که به محض مخالفت کودک شروع به درگیری لفظی و گاهی فیزیکی با کودک خود کنند و این دلیل بر نا آگاهی و ضعف در تربیت کودکان است.
یکی از بهترین راهکارها برای کنترل مخالفت ها و لجبازی کودکان تکنیک “کم کردن توجه است”.بسیاری از موارد که کودک مخالفت میکند،موضوع زیاد جدی نیست پس بهتر است که توجهی نکنید و ممکن است انتظار شما از کودکان بیش از سن او باشد و همین موضوع باعث میشود که با او درگیری داشته باشید.
ترس غیر واقعی در کودکان دبستانی (فوبیا)
ترس مقوله ای است که به طور طبیعی در وجود انسان وجود دارد و خیلی از مواقع مانع از آسیب دیدن انسان میشود.بنابراین ابتدا باید ترس را در کودکان که به مراتب ضعیف تر و شکننده تر هستند بپذیرید.بررسی ها نشان میدهد که کودکان پیش دبستانی اغلب از چیزهای غیر واقعی میترسند مثل:روح،هیولا و… و کودکان بزرگ تر ترس های جدی تری دارند مثل:ترس از گم شدن،روبرو شدن با حوادث طبیعی مثل زلزله،ترس از دزدیده شدن و… این ترس ها به آنها کمک میکند که هر کاری را نکنند و هر جایی نروند.بنابراین باید ابتدا ترس های کودکان را قبول کنیم و هرگز آنها را مسخره و تحقیر نکنیم.همچنین گاهی به ترس های غیر واقعی کودکان دامن میزنند مثل این که کودکی که از غریبه میترسد را مهمانی نمیبرند؛این رفتار باعث قبول کردن و تثبیت ترس غیر واقعی کودک میشود.برای رفع و کم کردن ترس های غیر واقعی کودکان میتوانید موارد زیر را انجام دهید:
- از او درباره ترس هایش توضیح بخواهید و بپرسید چرا میترسد؟
- خودتان الگوی شجاعت باشید
- آموزش بدهید که ترسهای واقعی و غیر واقعی را بشناسد
- به او اعتماد به نفس بدهید
- به او یادآوری کنید که مراقب و دوستار او هستید
کم رویی و خجالت در دانش آموزان دبستانی
کم رویی و خجالت در کودکان از عوامل اصلی از دست دادن فرصت ها و از بین رفتن اعتماد به نفس آنهاست.کودکان خجالتی از شرکت در کارهای گروهی گریزان هستند و ترجیح میدهد که بازی های تنهایی و رایانه ای را انجام دهند.اگر مشکل خجالتی و کم رویی را در کودکان رفع نکنید مطمئنا کودک در بزرگسالی به مشکلات بزرگی مثل انزوا،عدم ارتباط گیری درست و کمبود در فن بیان و مهارت های ارتباطی دچار خواهد شد.
برای رفع کم رویی و خجالت در کودکان دبستانی میتوانید از این راهکارها استفاده نمایید:
- علت کم رویی او را پیدا کنید
- دادن مسئولیت های ساده به کودک که بتواند انجام بدهد
- از کارهای خوبش تعریف کنید
- عوال خجالت و کمرویی را از بین ببرید(مثل تحقیر و تمسخر)